چی صدا کنم تو رو؟!؛ سازوکار ترجمه اسامی فیلم‌های خارجی اکران‌شده در سینمای ترکیه با ذکر نمونه‌هایی بامزه

• این یادداشت در شماره ۵۳۵ مجله «فیلم» منتشر شده است
• رسم‌الخط این یادداشت بر طبق رسم‌الخط مجله «فیلم» تنظیم شده است

زیاد برخورد کرده‌ایم با آدم‌هایی که دو یا سه اسم دارند؛ در شناسنامه یک اسم دارند، در خانه چیز دیگری صدای‌شان می‌زنند و در جمع دوستان هم اسم دیگری دارند. معمولاً هم این تغییر اسم یا به دلیل بیان و ادا کردن راحت‌تر، توسط اطرافیان شخص شکل می‌گیرد، یا به این دلیل که شخص مورد نظر از اسم رسمی‌ای که برایش در شناسنامه در نظر گرفته‌اند، راضی نیست و دوست دارد به نام دیگری صدایش بزنند. در هر دو مورد (شاید بیش‌تر در مورد دوم) تفاوتی بسیار میان اسم اصلی شخص و اسمی که خودش برای خودش در نظر می‌گیرد، وجود دارد که گاه باعث تعجب است. زمانی نگارنده از یکی از همین دوستانی که اسم شناسنامه‌اش با اسم مرسومش فاصله‌ای زیاد داشت، پرسید: «چی صدا کنم تو رو؟!» و او ناخواسته، عالمانه جواب داد: «هر چی! اسم من نشانه خودِ من نیست!». خوب که نگاه کنیم متوجه خواهیم شد این آدم‌ها هستند که به اسم‌های‌شان هویت می‌دهند، نه برعکس. این‌که خیلی‌ها می‌گویند اسم‌ها هویت آدم‌ها هستند، چندان هم نمی‌تواند درست باشد. از جایی به بعد، وقتی اسم کسی را صدا می‌زنیم، خودِ آن آدم با تمام مشخصات ظاهری و درونی‌اش جلوی چشم ما می‌آید و تکلیف‌مان را با او روشن می‌کند. این‌جاست که دیگر اسم، بخشی از هویت شخص هم هست. جواب ناخواسته‌فلسفی آن دوست، غلط نیست، اما زیاده‌روی‌ست! (بیشتر…)

شماره‌ی ۵۳۵ مجله‌ی «فیلم»

پاییز هم تمام شد و رسیدیم به زمستان. زمستانی که البته فقط اسمش باقی مانده، رسماً نه خبری از سرما هست، نه چیز دیگر. هر بار همین را می‌گویم که با رفتارهای غلط و خودخواهانه‌ی خودمان، اکوسیستم را تغییر داده‌ایم و عین خیال‌مان هم نیست. در همین زلزله‌ی چند روز پیش تهران بود که در عرض ۲۱ ساعت، ۱۵ میلیون لیتر بنزین مصرف کردیم که مثلاً از مهلکه فرار کنیم. تلویزیون «میلی» نشان می‌داد چند خانواده از همین فرصت برای بستن چمدان و رفتن به شمال استفاده کرده بودند! این یعنی بی‌تدبیری، بی‌فکری، خودخواهی، ندانم‌کاری، فرهنگ غلط … بگذریم. شمار‌ه‌ی جدید مجله هم چاپ شد. من هم در این شماره چیزهایی نوشته‌ام. یکی مطلبی‌ست با نام «چی صدا کنم تو رو؟!» درباره‌ی سازوکار ترجمه‌ی اسامی فیلم‌های خارجی اکران‌شده در سینماهای ترکیه با ذکر نمونه‌هایی بامزه از این اسم‌های تغییرشکل‌یافته. در خیلی از کشورها چنین رسمی وجود دارد و من سعی کرده‌ام نگاه مبسوطی بیندازم به علت این کار در ترکیه. برای تکمیل شدن مطلب هم گفته‌هایی از اهالی سینمای این کشور، اعم از منتقدها و مسئولان شرکت‌های پخش فیلم‌های خارجی را ترجمه کرده‌ام که در این‌باره حرف می‌زنند تا به‌روشنی مشخص شود چه اتفاق‌هایی باعث می‌شود اسم‌ها تغییر ‌کنند. مطلب دیگر من هم یادداشتی‌ست با نام «پروپوفول» که بر فیلمی دیگر از سینمای کره‌ی جنوبی با نام ریش‌آبی (لی سو ئون) نوشته‌ام. فیلمی که دیدنش را توصیه می‌کنم. خلاصه این‌که، فیلم ببینید و «فیلم» بخرید و مطالب من و دوستان را هم اگر فرصتی بود بخوانید، ضرر ندارد.

نگاهی به فیلم آیلا Ayla

• بازیگران: اسماعیل حاجی‌اوغلو ـ چتین تکیندُر ـ لی کئونگ جین و …
• فیلم‌نامه: ییغیت گورالپ
• کارگردان: جان اُلکای
• ۱۲۵ دقیقه؛ محصول ترکیه؛ سال ۲۰۱۷
• ستاره‌ها: ۴ از ۵
• این یادداشت در شماره‌ ۵۳۴ مجله‌ «فیلم» منتشر شده است
• رسم‌الخط این یادداشت برطبق رسم‌الخط مجله‌ «فیلم» تنظیم شده است

 

سینمای ترکیه، زیرِ نورِ ماه

 

خلاصه‌ داستان: سال ۱۹۵۰ که کره شمالی به کره جنوبی حمله می‌کند، سازمان مللی ارتشی متشکل از چند ملیت را برای کمک به کره جنوبی به آن کشور می‌فرستد که در میان آن‌ها سربازان ترک هم حضور دارند. گروهبان سلیمان یکی از این سربازان است که خانواده و نامزدش را به قصد خدمت رها می‌کند و وارد کارزار می‌شود. پیدا کردن یک دختر کوچک کره‌ای که پدر و مادرش را از دست داده، سلیمان را وارد رابطه‌ای عاطفی با دختر کوچک می‌کند و تا سال‌ها بعد هم اثر آن در روح سلیمان باقی می‌ماند… (بیشتر…)

نگاهی به فیلم آپاراجیتو Aparajito

• بازیگران: کارونا بانرجی ـ سماران قوسال ـ کانو بانرجی و …
• فیلم‌نامه: ساتیاجیت رای براساس رمانی از بیبهوتیبهوشان باندیوپادهیای
• کارگردان: ساتیاجیت رای
• ستاره‌ها: ۴ از ۵
• ۱۱۰ دقیقه؛ سال ۱۹۵۶؛ محصول هندوستان
• این یادداشت در چهل‌و‌هشتمین کاتالوگ سینماتک موزه‌ی هنرهای معاصر تهران منتشر شده است

 

سرِ ناسازگاریِ روزگار

 

خلاصه‌ی داستان: آپو و خانواده‌اش از روستای‌شان به شهری کنار رود گنگ اسباب‌کشی می‌کنند اما زندگی هم‌چنان بر وفق مرادشان پیش نمی‌رود. پدر بر اثر بیماری می‌میرد و مادر به‌تنهایی مجبور است آپو را بزرگ کند … (بیشتر…)

شماره‌ی ۵۳۴ مجله‌ی «فیلم»

شماره‌ی اول آذر مجله، روی کیوسک روزنامه‌فروشی‌ها رفت یا روی کیوسک‌های روزنامه‌فروشی رفت! این شماره هم با کلی مطلب ایرانی و خارجی تزیین شده که پیشنهاد می‌کنم نگاهی بهشان بیندازید. نگاه که نه، ترجیحاً بخوانید. مدتی پیش طهماسب صلح‌جوی نازنین آمده بود دفتر مجله. حرف جالبی زد. گفت: «عادت خواندن از سرمان افتاده. حالا دیگر حتی همکاران هم نوشته‌های یکدیگر را نمی‌خوانند.» خیلی درست گفت. من که سعی می‌کنم خواندن را فراموش نکنم. برای همین است عموماً دو کار را انجام نمی‌دهم: یکی این‌که وارد کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی نمی‌شوم. برخی دوستان لطف می‌کنند و دعوتم می‌کنند که معمولاً قبول نمی‌کنم. چون نه نفعی به حال آن‌ها خواهد داشت و نه حتی نفعی به حال خودم، چون معمولاً نه وقت می‌کنم نوشته‌های افراد گروه را بخوانم و نه چیزی بنویسم و چت کنم و این حرف‌ها. کار دومی که نمی‌کنم این است که در اینستاگرام به کسانی که من را «فالو» می‌کنند، مگر در مواردی استثنایی، «فالوبک» نمی‌دهم. چون واقعاً فرصت خواندن پُست‌های زیاد را ندارم. برخی دوستان هم که من را فالو کرده‌اند ناراحت می‌شوند از این حرکت و آن را حمل بر چیزِ دیگری می‌دانند که این‌طور نیست. همین‌جا عذرخواهی می‌کنم از آن‌ها، ولی واقعاً نمی‌توانم. بعضی دوستان بعد از «فالو» کردن من، وقتی جوابی از من نمی‌گیرند، فوراً «آنفالو» می‌کنند که نشان می‌دهد اصولاً برای «فالو» شدن این کار را کرده‌اند، نه به خاطرِ چیز دیگری! از آن‌ها هم عذر می‌خواهم که ناامیدشان می‌کنم.

خلاصه این‌که در این شماره، یادداشت «سینمای ترکیه، زیر نور ماه» را نوشته‌ام که درباره‌ی فیلمی از سینمای ترکیه است به نام آیلا (جان اُلکای). فیلمی که از طرف ترکیه، برای مراسم اسکار امسال انتخاب شده که انتخاب خوبی هم هست. فیلم را در سینما دیدم و بسیار خوشم آمد و راستش را بخواهید کلی هم گریه کردم. در این یادداشت نسبتاً بلند، نه‌تنها نگاهی به این فیلم انداخته‌ام، بلکه به شکلی اجمالی اوضاع و احوال اکران سینمای ترکیه و وضعیت فروش فیلم‌های روی پرده‌شان و کلاً سازوکار آن سینما را بررسی کرده‌ام. به نظرم خواندنش خالی از لطف نیست. خلاصه این‌که فیلم ببینید و «فیلم» بخرید و مطالب من و دوستان را هم اگر فرصتی بود، بخوانید، ضرر ندارد. کتاب هم بخوانید.

نگاهی به فیلم جزیره‌ ناو جنگی The Battleship Island

• بازیگران: هوانگ جون‌مین ـ سو جی‌ساب ـ سونگ جونگ کی و …
• نویسنده و کارگردان: سئونگ وان ریو
• ۱۳۲ دقیقه؛ سال ۲۰۱۷؛ محصول کره‌ جنوبی
• این یادداشت در شماره‌ ۵۳۲ مجله‌ «فیلم» منتشر شده است
• رسم‌الخط این یادداشت بر طبق رسم‌الخط مجله‌ «فیلم» تنظیم شده است
• ستار‌ه‌ها: ۳ از ۵

 

نتیجه‌گیریِ خوبِ کره‌ای‌ها

 

خلاصه داستان: لی کانگ اوک، رهبر یک گروه موسیقی به همراه دخترش سو هی، به دلیلی واهی توسط ژاپنی ها دستگیر و به معدن زغال سنگ فرستاده  می‌شوند تا کار کنند. معدنی که معدنچیانش، کارگران کره‌ای بدبختی هستند که در بدترین شرایط معیشتی زندگی می‌کنند و رئیس آن هم مرد سنگدلی به نام شیمازاکی‌ست … (بیشتر…)