بخشی از رمانِ « مرگ کسب و کارِ من است » اثر روبر مرل

پاهایم زیر تنه ام بنا کرد لرزیدن. داد کشیدم: ـ حق نداری با من این جور رفتار کنی! من تو اردوگاه هر چه می کنم رو امر و دستور می کنم. آن جا من مسئول هیچ چیز نیستم.

ـ انجام دهنده اش که تو هستی!

در کمال نومیدی نگاهش کردم. گفتم: ـ از حرفت سر در نمی آرم الزی. آخر آن جا که من جز یک چرخ دنده هیچی نیستم. تو ارتش، وقتی فرماندهی فرمانی صادر می کند مسئولش خود اوست. فقط خودش تنها. اگر فرمان بد باشد، آن که تنبیه می شود فرمانده است نه مُجری.

با آرامشی خردکننده گفت: پس دلیلی که تو را وادار به اطاعت می کند همین است که اگر دنده بد بچرخد آن که پدرش را می سوزانند تو نیستی!

دادم در آمد که: ـ ولی من هرگز به همچو فکری نیفتاده ام! موضوع فقط سرِ این نیست که نمی توانم از اطاعتِ امرِ مافوقم سر بپیچم. آخر چرا نمی خواهی بفهمی؟ اصلاً جَنَمِ من طوری ست که این کار برایم غیرممکن است!

با همان آرامش وحشت انگیز گفت: ـ پس اگر به ات فرمان می دادند فرانتس کوچولومان را تیرباران کنی، می کردی!

هاج و واج نگاهش کردم.

گفتم: اما آخر … این جنون است! … امکان ندارد همچین فرمانی به من بدهند.

با خنده یی وحشیانه گفت: چرا نه؟ مگر به ات فرمان نداده اند بچه کوچولوهای جهود را بکشی؟ چی باعث می شود دستور کشتن کوچولوی خودت را ندهند؟ چی باعث می شود دستور کشتن فرانتس را ندهند؟

ـ آخر یعنی چه؟ امکان ندارد رایشس فورر همچو فرمانی به من بدهد! چنین چیزی محال است! این …

می خواستم بگویم (( این غیر ممکن است! )) اما کلمه ها تو گلویم گره خورد: یادم آمد که رایشس فورر فرمان داده بود خواهرزاده ی خودش را تیرباران کنند!

چشم هایم را پایین انداختم. کار از کار گذشته بود.

الزی با تحقیر شکننده یی گفت: ـ پس اطمینان نداری! می بینی؟ اطمینان نداری … پس اگر رایشس فورر به ات می گفت فرانتس را بکش، می کشتیش. نه؟

نیمی از دندان هایش از زیر لب بیرون افتاد. به نظرم آمد که الزی دارد رو خودش تا می شود، مچاله  می شود، و در همان حال چیزی وحشی و حیوانی در نگاهش برق می زند … آه! الزی به آن مهربانی، به آن آرامی … از پا در افتاده، در آن حال که انگار به هزار میخ کینه به زمین کوبیده شده بودم نگاهش      می کردم.

با خشونت و خشمی فوق العاده تکرار کرد: ـ می کردی! آن کار را می کردی!

دیگر نفهمیدم چه پیش آمد. سوگند می خورم که می خواستم بگویم (( البته که نه! )) … سوگند می خورم که بی هیچ شک و تردیدی می خواستم این را بگویم، اما کلمات در گلویم به هم پیچید و تنها گفتم: ـ البته!

توضیح: املای کلمات، فاصله گذاری ها، علائم و به طور کلی، ساختار نوشتاری این متن، عیناً از روی متن کتاب پیاده شده، بدون دخل و تصرف.

بخشی از رمانِ « مرگ کسب و کارِ من است » اثر روبر مرل

ساختمان را دور زدیم. حالا دیگر ده تایی اس.اس بیش تر تو محوطه نبود.

اشمولده گفت: ـ میل دارید نگاهی بکنید؟

ـ البته.

به طرف در رفتیم و آن تو را از روزنه ی گرد، نگاه کردم. زندانی ها به شکل هرم هایی بر کف ساروجی روی هم افتاده بودند. قیافه شان آرام بود. صرف نظر از چشم هاشان که بازِ باز مانده بود انگار همگی خوابیده بودند. به ساعتم نگاه کردم: سه و ده دقیقه بود. رو کردم به اشمولده. گفتم: ـ کی درها را باز می کنید؟

ـ زمانش بسیار متغیر است. همه اش بسته گی دارد به درجه ی هوا. اگر مثل امروز هوا خشک باشد عملیات به قدر کافی سریع انجام می گیرد. اشمولده هم به نوبه ی خود از روزن شیشه یی به داخل نگاه کرد.

ـ تمام است.

ـ از کجا می فهمید؟

ـ از رنگ پوست: پریده گی رنگِ پوست صورت و صورتی رنگِ گونه ها.

ـ تا حالا دچار اشتباه هم شده اید؟

ـ اوائل کار، بله. پنجره ها را که باز می کردم بعضی هاشان جان می گرفتند. مجبور می شدیم از نو شروع کنیم.

ـ پنجره ها را برای چه باز می کنید؟

ـ برای این که هوا داخل بشود و زوندرکوماندو بتواند برود تو.

سیگاری روشن کردم و گفتم: ـ بعد چه می شود؟

ـ زوندر کوماندو جنازه ها را خارج می کند می برد پشت ساختمان. آن ها را بارِ کامیون می کند و کامیون می برد خالی شان می کند کنار گودال. یک دسته ی دیگر جنازه ها را کفِ گودال می چیند. باید با دقتِ خیلی زیاد چیده شوند که تا حد امکان جای کم تری بگیرند. ( با صدای خسته یی افزود: ) ـ چند وقتِ دیگر برای یک وجب زمین معطل می مانم. ( رو کرد به زتسلر و گفت: ) ـ میل دارید نگاه کنید؟

ـ زتسلر مردد ماند، چشم هایش به سرعت به چشم های من افتاد. بعد با صدای ضعیفی گفت:  ـ البته.

از روزنِ گرد نگاهی انداخت و داد زد:

ـ این ها که لُختند.

اشمولده با لحن بی قیدش گفت: ـ دستور داریم البسه شان را مصادره کنیم. ( و اضافه کرد: )  ـ اگر با لباس کلک شان را بکنیم، لُخت کردنشان کلی وقت می گیرد.

زتسلر از روزن نگاه می کرد. با دست راستش تاریکی می کرد که بهتر ببیند.

اشمولده گفت: ـ از آن گذشته، موقعی که راننده ها زیاد گاز بدهند این ها پیش از مرگ به حالت خفقان می افتند و رنج زیاد باعث می شود به خودشان خرابی کنند. اگر لباس تن شان باشد ضایع می شود.

زتسلر که همانطور صورتش را به روزن چسبانده بود گفت: ـ چه قیافه های آرامی دارند!

توضیح: املای کلمات، فاصله گذاری ها، علائم و به طور کلی، ساختار نوشتاری این متن، عیناً از روی متن کتاب پیاده شده، بدون دخل و تصرف.

بخشی از نمایشنامه ی « درس » اثر اوژن یونسکو

پروفسور: شما می دونین چه جوری بشمرین؟ … تا کجا می تونین بشمرین؟

دانش آموز: من میتونم تا … تا بی نهایت بشمرم.

پروفسور: ممکن نیست، خانم عزیز.

دانش آموز: پس، فرض کنین، تا شونزده.

پروفسور: خوبه، کافیه، هر کی باید حد و حدود خودشو بشناسه. پس خواهش می کنم بفرمائین بشمرین.

دانش آموز: یک … دو … و بعد از دو میاد سه … بعد چهار …

پروفسور: همین جا وایسا، دوشیزه جان. کدوم یکی از این شماره ها بزرگتره. چهار؟ یا سه؟

دانش آموز: اوه … سه؟ یا چهار؟ کدوم یکی بیشتره، بزرگتره؟ بزرگتر بین سه و چهار؟ بزرگتر به چه معنا؟

پروفسور: خب، بعضی از شماره ها کوچیکتره بعضی ها بزرگتر. یعنی در شماره های بزرگ، واحدهای بیشتری هست از شماره های کوچک …

دانش آموز: یعنی شماره های کوچکتر؟

پروفسور: مگر اینکه شماره های کوچک واجد واحدهای کوچکتر باشن. اگه همه شون خیلی کوچک باشن، در اون صورت ممکنه واحدهای بیشتری در شماره های کوچک باشه تا در شماره های بزرگ … اگه بحث سر واحدهای دیگه باشه …

دانش آموز: در اون صورت، شماره های کوچک می تونن بزرگتر از شماره های بزرگ باشن؟

پروفسور: نه، به اون مبحث کاری نداشته باشیم. اون ما رو کاملاً منحرف میکنه. شما فقط همینو بدونین که اینجا چیزی جز شماره نیست. یعنی مسئله اندازه و بزرگی هم هست.حاصل جمع ها هم هست و گروهها و بسیار بسیار چیزها. چیزهایی همچون آلوچه، ماشین باری، مرغابی، هسته آلو و غیره … اصلاً سهولت کار، بیاین فرض کنیم که ما فقط شماره های مساوی و برابر داریم. پس شماره های بزرگتر اونهایی هستن که بیشترین واحدها رو دارن.

دانش آموز: اونهایی که بیشترین واحدها رو دارن بزرگترینند؟ اوه، حالا می فهمم پروفسور، شما دارین کیفیت رو با کمیت یکی می گیرین.

پروفسور: اون بحث زیادیه تئوریکه. بحث تئوریک نکنیم. نگران اون مبحث نباشین. بذارین یه مثالی بزنیم و با این مثال قطعی استدلالمونو شروع کنیم و نتایج کلی رو بذاریم برای بعد. ما اینجا شماره چهار داریم و شماره سه، و هر کدوم از اینها همواره از واحدهای یکسان برخوردارن. پس کدام شماره ست که بزرگتر خواهد بود؟ شماره کوچکتره؟ یا شماره بزرگتره؟

دانش آموز: ببخشین پروفسور … منظور شما از شماره بزرگتر چیه؟ اونیه که کمتر کوچیکتر از دیگریه؟

پروفسور: درسته. همینه، خانم. عالیه. شما منظور منو خوب فهمیدین.

دانش آموز: پس چهاره.

پروفسور: خب چهار چیه؟ از سه بزرگتره یا کوچیکتره؟

دانش آموز: کوچکتره … نه، بزرگتره.

پروفسور: براوو. عالی جواب دادید … پس حالا چند تا واحد بین سه و چهار وجود داره؟ … یا بین چهار و سه ـ اگه اینجوری می خواین.

دانش آموز: هیچ واحدی بین سه و چهار وجود نداره، پروفسور. چون چهار بلافاصله بعد از سه میاد. پس مطلقاً هیچی بین سه و چهار نیست.

پروفسور: متأسفانه نتونستم منظورمو خوب بفهمونم. بی شک تقصیر از منه. به حد کافی روشن و واضح توضیح ندادم.

دانش آموز: نه پروفسور.

پروفسور: نگاه کن عزیزم. اینجا سه تا چوب کبریته، و اینم یکی دیگه که میشه چهار تا. حالا بدقت نگاه کن. ما چهار تا چوب کبریت داریم، یکی رو برمی داریم. حالا چند تا مونده؟

دانش آموز: پنج تا. اگه سه و یک میشه چهار، پس چهار و یک میشه پنج.

پروفسور: نه، درست نیست. اصلاً درست نیست. شما همه ش دلتون می خواد اضافه کنین. آخه باید بتونین کم هم بکنین. کافی نیست که همه ش ادغام کنی. بعضی وقتا هم می خوای داغون کنی. زندگی این جوریه.  این خودش یه فلسفه ایه … علم یعنی همین. پیشرفت، تمدن، یعنی همین.

دانش آموز: بله پروفسور.

پروفسور: حالا بریم سراغ چوب کبریتا. من چهار تا از اونا دارم. نگاه کن، واقعاً چهار تان. یکی رو برمی دارم. حالا اونجا فقط چند تا می مونه؟

دانش آموز: نمیدونم، پروفسور.

پروفسور: ای بابا، یه خورده فکر کن. قبول دارم. آسون نیست. ولی شما اون قدر فرهیخته هستین که بتونین با یک تلاش عقلانیِ لازم قضیه رو درک کنین. پس؟

دانش آموز: نمیدونم پروفسور. نمی گیرمش پروفسور …

پروفسور: پس بذار یه مثال آسونتر بزنیم. اگر شما دو تا دماغ داشتید و من یکی از اونها رو از جا می کندم، چند تا باقی می موند؟

دانش آموز: هیچی.

پروفسور: یعنی چی هیچ چی؟!

دانش آموز: برای اینکه هیچ چی رو نکندین. یه همین دلیله که حالا یه دونه دماغ دارم. اگر اونو کنده بودین که من دیگه دماغ نداشتم.

پروفسور: نه، شما مثال منو نفهمیدین. فرض کنیم شما فقط یه دونه گوش دارین.

دانش آموز: بله، و بعدش؟

پروفسور: اگه من یه گوش به شما می دادم، اون وقت چند تا گوش داشتین؟

دانش آموز: دو تا.

پروفسور: بسیار خب. و اگر بازم یه گوش دیگه به شما می دادم، اون وقت چند تا گوش داشتین؟

دانش آموز: سه تا گوش.

پروفسور: حالا من یکی رو برمی دارم … چند تا میمونه، چند تا گوش؟

دانش آموز: دو تا.

پروفسور: عالیه. پس یکی دیگه رو هم برمی دارم، چند تا میمونه؟

دانش آموز: دو تا.

پروفسور: شما دو تا گوش دارین. یکی رو برمی دارم، یکی رو گاز می زنم می خورم. اون وقت چند تا گوش دارین؟

دانش آموز: دو تا.

پروفسور: یکیشو می خورم. می خورم یکیشو.

دانش آموز: دو تا.

توضیح: املای کلمات، فاصله گذاری ها، علائم و به طور کلی، ساختار نوشتاری این متن، عیناً از روی متن کتاب پیاده شده، بدون دخل و تصرف.

سینمای خانگی من – نقد و بررسی فیلم