قبلاً دربارهی یکی از مازوخیسمهای سینماییام نوشته بودم (اینجا). حالا میخواهم از یک مورد دیگر بگویم. این مورد زمانی پیش میآید که دوربین، داخل ماشینِ در حال حرکت، راننده یا سرنشین کنار راننده را در نمایی متوسط در کادر میگیرد طوری که محیط بیرون از پنجرهی بغل معلوم باشد. مثل عکس زیر.
در این نما، مثلاً راننده دیالوگهایش را میگوید و بعد باید کات بخورد به نمایی دیگر (مثلاً به تصویر سرنشین بغل) و بعد دوباره برگردیم روی راننده. در اینجا دو حالت پیش میآید: اول اینکه سرِ صحنهی فیلمبرداری، ابتدا کل نمای رانندهی در حال حرف زدن را ضبط میکنند و بعد در تدوین، این نما به نمای سرنشین بغل (یا حالا هر نمای دیگری) کات میخورد و بعد دوباره برمیگردیم روی راننده که دارد حرف میزند. چون نمای راننده، سرِ صحنه، بدون قطع فیلمبرداری شده (و در تدوین است که کات میشود) در نتیجه تصاویر بیرون از پنجرهی سمتِ راننده در نمای دوم، ادامهی منطقی تصاویر بیرون از پنجرهی نمای اول است. پیچیده که نشد؟ مثلاً اگر در نمای اول از راننده، مناظر بیرون از پنجره، ساختمان و آپارتمان باشد، در رفت و برگشت به این نما هم دوباره همین ساختمانها را پشت شیشه خواهیم دید. اما حالت دومی هم هست: نمای رانندهی در حال حرف زدن به شکل یک تکه ضبط نمیشود و کارگردان به فراخور حال صحنه یا به دلیل اشتباه بازیگر، کات میدهد. طبیعیست که در هر بار کات دادن، ماشین مسافتی را پیش رفته یا اصلاً چند نما مانده برای روزهای بعد. در این حالت مناظر بیرون پنجرهی سمت راننده، دیگر یکدست نیست. مثلاً در نمای اول، مناظر شهری اعم از خانه و مغازه میبینیم، در یک رفت و برگشت ناگهان مناظر بیرون تبدیل شدهاند به منطقهای خارج از شهر و باز در یک رفت و برگشتِ دیگر، کلاً در بیابان و برهوت هستیم! هر موقع که چنین نمایی از ماشین میبینم همیشه به جای نگاه کردن به راننده و توجه به حرفهایی که میزند، حواسم پرت مناظر بیرون پنجره میشود. میخواهم ببینم در هر رفت و برگشتِ نما، چه تغییراتی آن پشت حاصل شده که نتیجههایی که به دست میآید جالب است: معمولاً مناظر بیرون از پنجرهی دو نمای رفت و برگشتی از راننده، شبیه هم نیستند. در یکی از فیلمهای تلویزیونی دیدم که علناً در نمای اول، ماشین در شهر میراند و در یک رفت و برگشت به نمای راننده، کلاً از شهر خارج شده بودیم! خلاصه که بازی جالبیست. میتوانید از این به بعد بیشتر دقت کنید و از گاف گرفتنهایتان لذت ببرید، هر چند به نوعی مازوخیسم پهلو بزند.
عالی.مهمونی کامی هم خیلی فیلمش تو ماشین هست.
تا ب حال دقت نکرده بودم، خیلی ممنون.
نکته سنج !
مرسی از شما، نکته خوان!